O projekcie

Projekt Muzeum Utracone

„Rozpowszechnienie wizerunku utraconego dzieła sztuki jest pierwszym krokiem do jego odzyskania”. 

Projekt wspiera działania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, polegające na odnajdywania i odzyskiwaniu utraconych dóbr kultury. Projekt Muzeum Utracone daje początek dyskusji, wymianie poglądów na temat edukacji i promocji wiedzy o dziełach utraconych z Polski podczas II wojny światowej.

Zdajemy sobie sprawę z niewielkich szans na odzyskanie, straconego na przestrzeni wieków, dziedzictwa kultury polskiej, ale chcemy by prezentowane przez nas obiekty, chociaż „mentalnie” wróciły do życia, do świadomości społecznej.

Prowadzimy niniejszą stronę internetową, gdzie znajdą Państwo sukcesywnie zamieszczane kolekcje dzieł utraconych i odzyskanych oraz profil na Facebooku {www.facebook.com/muzeumutracone}, na którym również mogą Państwo śledzić rozwój projektu. W 2013 roku zorganizowaliśmy kampanię ze znanymi Polakami – 50 filmów , w których cenione osoby opowiadają o utraconych obrazach. Najważniejszym, jednak, elementem życia Muzeum Utraconego są eventy podczas Nocy Muzeów w największych miastach Polski. Ich głównym punktem jest multimedialny pokaz prezentujący kolekcje dzieł, które Polska straciła.  Dodatkowo, by umożliwić dostęp do naszych kolekcji większej publiczności, co roku produkujemy płytę DVD z filmem i rozsyłamy ją do muzeów i placówek kultury w całym kraju.

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego od 1992 r. gromadzi dane na temat strat wojennych. Za polskie straty wojenne uznaje się ruchome dobra kultury utracone  w wyniku II wojny światowej z terenów Polski po 1945 r.

Początkowo dokumentację prowadzono w ramach działalności Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą. W 2001 r. po zniesieniu urzędu Pełnomocnika, jego zadania przejął Minister Kultury. Obecnie prace kontynuowane są przez Wydział ds. Strat Wojennych w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego, który zajmuje się nie tylko gromadzeniem informacji o stratach wojennych, ale także poszukiwaniem i odzyskiwaniem utraconych zabytków w kraju i zagranicą.

Wydział prowadzi także bazę strat wojennych – jedyny, ogólnopolski elektroniczny rejestr ruchomych dóbr kultury, utraconych w wyniku II wojny światowej. Obejmuje on swoim zakresem aż 23 działy w tym: malarstwo, rzeźbę, grafikę, meble, tkaniny, porcelanę, szkło, złotnictwo, militaria, zbiory numizmatyczne i archeologiczne. Do chwili obecnej w bazie zarejestrowano ok. 63 000 rekordów. Pod niektórymi z nich zapisano kilka przedmiotów, niegdyś opatrzonych w zbiorach wspólnym numerem inwentarzowym.

Gromadzone w bazie informacje są sukcesywnie udostępniane w serwisie internetowym MKiDN http://kolekcje.mkidn.gov.pl i w zagranicznych serwisach: Central Registry of Information on Looted Cultural Property 1933-1945 www.lootedart.com i Art Loss Register www.artloss.com, a także publikowane w serii wydawniczej Departamentu Straty Kultury Polskiej, w ramach której ukazało się dotychczas 19 pozycji, w tym m.in. katalogi prezentujące straty wojenne w dziedzinie malarstwa polskiego i obcego, sztuki starożytnej, grafiki i rysunku z kolekcji Jacoba Kabruna czy zabytkowych dzwonów. Katalogi strat wojennych wysyłane są do muzeów, największych światowych domów aukcyjnych, polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych oraz instytucji i organizacji zajmujących się badaniami proweniencyjnymi.

Do dziś, dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, do kraju powróciło wiele cennych obiektów. Odzyskanie większości z nich było możliwe dzięki informacjom przekazywanym przez muzealników, kolekcjonerów i pasjonatów, jeśli więc któryś z zamieszczonych w prezentacji utraconych obiektów zostanie przez Państwa rozpoznany jako ocalały z pożogi wojennej, prosimy o kontakt z Wydziałem ds. Strat Wojennych w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego.

Koordynatorzy projektu:

Jolanta Miśkowiec
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
jmiskowiec@mkidn.gov.pl
tel.: +48 22 42 10 393

Anna Zimecka
Fundacja Sztuki Ad Artis
anna.zimecka@sar.org.pl
tel.: +48 22 898 84 25

Maria Jędrzejec
Fundacja Sztuki Ad Artis
maria.jedrzejec@sar.org.pl
tel.: +48 512 609 934